مواردی که در فیلم نام من جو است مورد نقد و تحلیل قرار می دهیم :
- از تگنا به تباهی
- نقدی به فیلم “نام من جو است”
- تحلیل درون مایه فیلم “نام من جو است”
- تحلیل سکانس و نماهای فیلم “نام من جو است”
- قاب بندی در فیلم “نام من جو است”
- مشاهده تریلر فیلم “نام من جو است” (در انتهای مقاله)
- ثبت کامنت و مشاهده نظر سایر دوستان (در انتهای مقاله)
از تگنا به تباهی در فیلم نام من جو است
فیلم “نام من جو است” چنگی به دل نمیزند. مسئله ی فیلمساز روشن نیست. پیوندهایی که میان شخصیت ها شکل می گیرد محکم نیستند. تباهی نسل ها یکی پس از دیگری مفروض گرفته شده است. شخصیت در تنگنای نظم جامعه گرفتار است اما خرده پیرنگ فیلم، این تنگنا را پشتیبانی نمی کند. در فیلم با یک چهارگوش مواجهیم؛ جو، سارا، زوج جوان و دولت خلافکاران. مجموعه ی کنش های فیلم از این چهار مبدأ شکل می گیرد.
نظم جبار جامعه از مجرای مامور دولتی یا دارودسته ی خلافکار در فیلم جاری می شود و برای قهرمان فیلم تنگنا می سازد اما این تنگنا جور درنمی اید و نه طبق روابط علل ۔ معلولی و نه با دریافت حسی، چنین چیزی حاصل نمی شود. فیلمنامه دقیق نیست و جای خالی دارد. از سویی دیگر، فیلمساز دوربینش را دست کم بین چهار نفر تقسیم می کند و به آدم هایش نزدیک نمی شود. تکلیف حسی مخاطب معلوم نیست.
هنگامی که هر یک از شخصیت ها تصمیم های مهم می گیرند و در کشمکش درونی به یک سمت متمایل می شوند، دوربین فیلمساز همراه شان نیست و درگیر لحظاتی از یکی دیگر از شخصیت ها است. در فیلم “نام من جو است” شخصیت محوری نداریم اما جمع هم نداریم. اگر قرار است جمعی ساخته شود باید جنس تک تک اعضای جمع جور باشد. سارا ربطی به این گروه از آدم ها ندارد اما ناگهان او را در میان آنها میبینیم. هرچند، مبنای شکل گیری خود این گروه دوستی فوتبال هم واضح نیست. با این حال سروشکل شان به هم می خورد اما چرا باید زنی میانسال و تحصیل کرده چون سارا تا این حد درگیر روابط عاطفی با این گروه بشود؟ قد جو برای این قصه کوتاه و قد سارا برای این ماجرا بلند است. فیلمساز پای شخصیت سارا را می برد و برای جبران کوتاهی قد جو تیروتخته می گذارد. فیلم “نام من جو است”، به اندازه نیست.
نقدی به فیلم “نام من جو است”
فیلمساز به سارا نزدیک می شود. سارا چه کمبودی در زندگی دارد که فردی مثل جو می تواند آن را پر کند؟ چرا وقتی جو در صحنه ی نوشیدن چای شبانه، سفره دلش را برای سارا باز می کند، سارا از ادامه ی رابطه با جو منصرف نمی شود و در نیمه شب در اتاق جو را باز می کند تا با او عشقبازی کند؟ از ابتدای رابطه ی جو و سارا، این سارا است که چراغ سبز نشان می دهد. اما مشخص نیست که همین زن چرا حلقه ی نامزدی را پس می زند. ممکن است علتی وجود داشته باشد اما از آنجا که فیلمساز، از شخصیت فاصله می گیرد، این امر گنگ به نظر می رسد. فیلمساز به جو هم نزدیک نمی شود. خانواده ی جو همین تیم فوتبال است. پس چگونه می شود که جو تصمیم می گیرد با زنی ازدواج کند و خانواده ای دیگر تشکیل بدهد؟ چرا جو در چنین سنی دچار این توهم می شود که سارا می تواند همسر او باشد؟ از سویی دیگر سارا که به مکی می گوید به بولینگ نمی رود، چه طور می شود که به بولینگ می رود و توهم جو را درباره ی خودش شدیدتر می کند این ارتباط به رابطه ی جنسی هم کشیده می شود و پس از آن سارا حلقه ای را که جو به او پیشکش می کند، پس می زند. بعد، سارا دوباره به سراغ جو می رود و او را دلداری می دهد.
تا اینجا خبری از خلاف کاری جو و دوستانش نیست. خبری هم از بارداری سارا نیست. در واقع، سارا حلقه ی نامزدی را پس می زند تا اعصاب جو را به هم بریزد چرا که روند ضربه هایی که جو از نامردمی های روزگار می خورد نباید گسسته شود. شخصیت سارا از تقدیر جو نیامده است بلکه از مقدرات فیلمساز است و تحمیلی. اگر جو را محور بگیریم، مثل اویی نباید با زنی مثل سارا بیامیزد. اختلاف طبقاتی و شخصیتی واضح است. براین پایه، این جو نیست که زنی به نام سارا را در تقدیر خود می بیند و گریزی از او ندارد بلکه جو باید زیر جبر فیلمساز با بی منطقی های سارا کنار بیاید. زنی که بی دلیل با دست پس می زند و با پا پیش می کشد.
تحلیل درون مایه فیلم “نام من جو است”
تنها بخشی از فیلم ” نام من جو است”، چالش شخصیت با آن درست از آب در آمده است گوشه ی چهارم این چهارگوش، یعنی دولت – خلاف کاران است. نقد فیلمساز به نظم حاکم نقدی جدی است. فیلمساز با تصویر و قصه موفق می شود معضل کار و بیکاری و کسب درآمد بیکاران را نشان دهد. دولتی که زیرکانه می فهمد فردی که حقوق بیکاری دریافت می کند، مشغول به نقاشی یک خانه شده است و باید اعلام کند اما مخفی می کند و حالا باید تاوان و تعهد بدهد و دولت او را زیر فشار می گذارد.
اما همین دولت و نظم جبار حاکم، خلاف های دارودسته ای محله های شهر را نمی بیند. همین دولت ریزبین نسبت به کارگران و مستمری بگیران. خلاف های درشت تبهکاران گروهکی را نمی بیند و تباه شدن جوان ها برایش اهمیتی ندارد. فیلمساز، تا حدى، از پس بیانی دراماتیک این مشکل برمی آید. قلدری و تبهکاری گروهک خلاف کار از سویی و نظم کور و بی رحم دولت و جامعه از سویی دیگر، عرصه را بر افراد تنگ می کند. یکی از این افراد که بخش مهمی از قصه ی فیلم به او اختصاص دارد، لیام است. فیلم، لیام و شریک زندگی اش را از میانه ی مسیر تباهی به تصویر می کشد. از دولت و جامعه انتظاری نیست اما سوال این است که چرا جو پیش از این مرحله به وضعیت لیام رسیدگی نکرده است. لیام پله های هلاکت را چند تا یکی پایین می پرد و با شتاب به حضيض می رسد اما فیلمساز چگونگی طی شدن این مراحل را به تصویر نمی کشد.
طبق قصه، ليام با وجود چنین دوستانی از جمله جو، و چنین پرستار کودک و مشاوری همچون سارا، نباید با این سرعت به تباهی برود. اما از آنجا که تباهي فاجعه آمیز لیام برای رهایی و تبرئه ی جو لازم است، این گونه مقدر می شود که ليام به سمت گریزگاه ها و روزنه های امید به زندگی و سلامتی نرود بلکه کورکورانه و فراری از دوربین فیلمسازی منتظر تبهکاران و تباهی بنشیند.
تحلیل سکانس و نماهای فیلم “نام من جو است”
در صحنه ای از فیلم “نام من جو است” کاراکتر اصلی “جو” برای جا به جا کردن جنس قاچاق سوپیچ ماشینی را تحویل می گیرد و با دردسر آژیر دزدگیر را خاموش می کند و راه می افتد. پلان بعدی جو در حال راندن در جاده ای جنگلی است. بعدا می فهمیم پیش از این صحنه، که ما نمی بینیم، عمل خلاف کارانه برای کمک به لیام انجام شده است. جو را از صندلی عقب و نمای شانه داریم. نور کم است. نما عوض می شود به نیمرخ جو و صدای دیالوگ جو با دوستش، شنکس، می آید. گفتگویی که مدتی پیش با او داشته است. کات به صحنه ی گفتگوی جو با شنکس. شنکس دارد نسبت به عواقب کار جو هشدار می دهد. دوباره نیمرخ جو و نمایی از صندلی پشت در اتوموبیل و صدای آمبیانس جاده و موسیقی که حالا واضح تر می شود و دوباره صدای گفتگوی او با شنکس که ادامه دارد. دوباره کات به صحنه ی گفتگو و بازگشت به نیم رخ و شانه ی جو.
در آخرین رفت و برگشت، نمای مدیوم کلوز شنکس را داریم که آخرین تذکر را می دهد و کات به مدیوم لانگ جو که پشت به دوربین ایستاده به سیگار کشیدن و پس زمینه ی جنگل و کوه مه آلود را نگاه می کند.
صدای امبيانس جاده می آید، موسیقی فیلم ساکت است و با نواخته شدن ساز سنتی اسکاتلند جو برمی گردد و صحنه از آدم های دیگر شلوغ می شود. باز تکلیف حسی ما با شخصیت جو معلوم نیست. جو عملی را مرتکب شده است و در جاده به آن فکر می کند. آیا شک کرده است؟ معلوم نیست. در گفتگوی فلش بک جو با اقتدار هشدارهای رفیقش شنکس را جواب میدهد اما همه توخالی است. این اعتماد به نفس جو از کجا می آید؟ در کارگردانی فلش بک گفتگو، فیلمساز به شنکس و هشدارهایش نزدیکتر است. این هشدارها باید باعث شود جو از این مسیر کوتاه بیاید اما فیلمساز جو را در مسیر تندتر می کند.
قاب بندی در فیلم “نام من جو است”
فلش بک دیگری در فیلم “نام من جو است” وجود دارد که مربوط به چای شبانه ی جو و سارا است. موسیقی از نوار کاست بتهوون است و گفتگو درباره ی گذشته ی جو، نماهای گفتگویی مدیوم است و وزن اشیاء سمت جو بیشتر، مهمان بودن سارا با خالی بودن نیمه ی قاب او حس می شود. وقتی سارا از جو می خواهد که ماجرای ترک الکل خود را تعریف کند، نمای جو کلوز می شود و جو شروع می کند به گفتن. كات به فلش بک. از بالای پله ها جو و زن را داریم که بالا می آیند، جو از کادر خارج می شود. کات به زن در نمای بالا به پایین و كات به جو در نمای پایین به بالا.
خنده ی عصبی کننده ی زن، برگشت به زمان حال جو و بازگشت به فلش بک، نمای از بالا به پایین است و جو وارد کادر می شود. دوربین پشت جو را می گیرد. جو دست بر صورت زن می گذارد و شروع کتک زدن تا آخر، نمای بالا به پایین است.
برگشت به زمان حال با نمایی مدیوم از سارا که درست تر این بود که به نمای کلوز سارا برگردد. کارگردانی صحنه ی گفتگوی چای شبانه و فلش بک کتک زدن زن هر دو پشتیبانی از جو- مرد – و عليه سارا و آن زن سابق است. بعدها در دعوای سارا و جو، وقتی جو عصبانی می شود سارا دیالوگی زخم زننده به جو می گوید که « آیا می خواهی من را هم (مثل آن زن) کتک بزنی». این نگرانی در ذهن سارا رسوب کرده است و از درد دل جو در آن شب می آید. اما در تصویر کارگردان چیزی مشخص نمی شود و حتی به عکس، در پلان بعد از درد دل جو، حضور سارا در خلوت جو را داریم که نیمه شب به سراغش می آید تا او را ببوسد و در آغوش بگیرد. در فلش بک چو زاویه دید جو دیده می شود که با توجه به زاویه ی نما، بالا به پایین پشیمانی جواز کتک زدن زن، حس نمی شود. بعد از فلش بک، مدیوم سارا را داریم که کمی به فکر فرو رفته است. چرا نباید کلوز او را ببینیم؟ چرا فیلمساز به چشمان مردد سارا نزدیک نمی شود؟
جمع بندی و سخن پایانی
پایان بندی فیلم ” نام من جو است” ناقص است و سویه دار. دولت غایب است و خلافکاران جولان میدهند. جو با قدرت بدن و صلابت شخصیتی در کافه گردوخاک می کند و بی درنگ توبه ی خود را می شکند و تا جا دارد می نوشد، راستی تبهکاران کتک خورده چرا به سراغ جو نمی آیند؟ سارا غایب است چون اختلاف طبقاتی با این شوخی ها حل نمی شود. فاصله ی سارا از این جماعت حتی جو، فاصله ای طبقاتی است که با وجود بچه ای که تکلیف آن هم معلوم نمی شود، کم نمی شود.
لیام در جبر ساده اندیشانه ی فیلمساز گریزی جز مرگ ندارد. با اینکه راه فرار برای او، روی کاغذ هست اما او به استقبال مرگ میرود. او اعتماد به نفس و جسم قوی ندارد و به طور نسلی ضعیف و فساد زده است. کنشی ندارد و به خواست فیلمساز نمی تواند داشته باشد. تنها کنش او فرار عاجزانه به سمت مرگ است. پلان آخر فیلم “نام من جو است”، پلان گورستان است که تابش آفتاب گرم و نسیم سرد است. عجیب این که خبری از تبهکاران نیست و فضا آرام است و امیدوار. سارا هم منتظر جو است تا چند قدم او را دلداری بدهد. راستی مشکل تن فروشی زن لیام چه شد؟ مشکل جو با تبهکاران چه شد؟ فیلمساز با خلق یک فاجعه ی اغراق شده، همه ی مشکلات و مشکل آفرینان را به عقب می راند تا به جمعی که بر گور لیام حاضرند آرامشی ابدی عطا کند. آرامشی که متزلزل است و واقعیت ندارد.
نویسنده
سجاد نوروزی
تریلر و تیزر تبلیغاتی فیلم نام من جو است
امیدواریم این مطلب براتون مفید واقع شده باشه
حتما در قسمت دیدگاه ، نظرات خودتون رو برای ما و مخاطبای ما کامنت کنید
همچنین می تونید این مطلب رو از طریق سرویس های اشتراک زیر برای دوستان خود ارسال کنید
بی نهایت ممنونیم که تا پایان نقد کاتشو بر ” فیلم نام من جو است ” همراه ما بودید. کاتشو یک استودیو و شرکت فیلمسازی است که خدمات بسیاری از قبیل ساخت تیزر تبلیغاتی ، طراحی و تولید انیمیشن شامل ساخت موشن گرافیک ، فیلمبرداری از مراکز تولیدی و ساخت فیلم صنعتی برای آن ها جهت استفاده برای تیزرهای تلویزیونی و دیگر رسانه ها ، خدمات ساخت فیلم مستند در مورد موضوع مورد نظر مشتریان ، خدمات ویدیو مارکتینگ ( شامل تولید محتوا برای اینستاگرام و شبکه های اجتماعی ) و نیز ساخت فیلم مراسم عروسی ، فارغ التحصیلی ، تولد و … را با بالاترین کیفیت ارائه می دهد.
بدون دیدگاه