معرفی 10 فیلم رازآلود و معمایی برتر سینما

مواردی که در این مقاله مورد بررسی قرار می دهیم :

• مقدمه ای بر سینمای ژانر معمایی
• معرفی 10 فیلم رازآلود و معمایی تاریخ سینمای جهان
• جمع بندی و کلام آخر
• ثبت کامنت و معرفی فیلم های معمایی منتخب شما (انتهای مقاله)

---

مقدمه انتخاب بهترین فیلم های معمایی – رازآلود

دنیای سینما مثل دنیای میوه ها، سرشار از تنوع و رنگارنگی است. هر ژانری می تواند به مثابه ی رنگی باشد. رنگ سینمای را، که من نوعی می پسندم و با آن سر ذوق می آیم، شاید همان رنگ، مورد تنفر و سرزنش خواننده ی این متن قرار گیرد: سلیقه را نمی توان تحمیل کرد ولی تبلیغ چرا.

احتمالا شنیده اید که بسیاری از افراد این ظرفیت را ندارند که فیلم از ژانر وحشت بینند و بر علیه آن هم قویا موضع می گیرند درحالی که بسیاری دیگر طرفدار متعصب فیلم های با مضمون ترس و با محتوای دلهره اند.

نه فقط در سینما، در انتخاب کفش و میوه و لباس و کتاب و غذا، همین نکته ی ساده مسئله – و به شکلی دیگر-  قابل مشاهده است. در ادامه و مرتبط با عنوان نوشتار، بسیاری از افراد نگاه سر راست به محتویات حیات را خوش نمی دارند و ترجیح می دهند با پیشفرضی از معما و راز و رمز به سراغ فهم امور بروند.

بدیهی است که همه چیز زندگی، معما و راز و شعر نیست ولی منطقا می توان در فرآیند خلق اثری از راز و رمز و شعر استفاده کرد یا فرمی شاعرانه و رازآلود به کار خود داد کما اینکه تا الان بسیاری از کارگردانان چنین کرده اند.

ساختار سینمای معمایی 

در مقام علت یابی و ریشه شناسی ، شاید علاقه و اشتیاق زیاد افراد به دیدن آثار غنی شده با راز و معما از اینجا ناشی شود که: ببننده از قبل طرفدار فهم و درکی است که با رنج و پیچیدگی عرضه شود. و فهم و شعوری که با خوشی و سادگی در قالب تصاویری شفاف و کمتر نمادگرایانه توسط کارگردان- یا نویسنده- عرضه گردد، ارزش کمتری قائل است ؛ هرچه سخت تر و عجیب تر، احتمالا مهم تر و با ارزش تر. به عبارتی، نوشتار و تصاویری که شلوغ و قابل فهم به نظر نمی رسند و پر از حجاب و نقاب اند والاتر و هیجان انگیز تر جلوه می کنند.

به اضافه، «لذتی معقول» همراه با اسانس سرگیجه هنگام روبرو شدن با تصاویر و جملات معمایی و آغشته به راز، پرابهام و پر ایهام، به آدمی دست می دهد که بسیاری مایل نیستند به راحتی از آن بگذرند. سلیقه ها پای در جامعه و جهان دارند و به آسانی قابل تحویل و تقلیل به شخص و ذهنیات او نیستند.

معمولا در ساخت آثاری که در پایان، فرضیات ابتدایی تماشاگر را تماما رد می کنند یعنی چیزی بسیار غافلگیرکننده عرضه می کنند، زحمت و ظرافت و دقت زیادی، صرف کار شده است به اضافه ی نیروی تخیلی قوی. ابهامی که در فیلم معمایی وجود دارد می تواند سبب سرگیجه و گمراهی شود و عرضه کردن درکی روشن و دارای منطق در حد شکل دادن به یک معما و راز می تواند سخت و ارزشمند باشد.

بهترین فیلم های معمایی و رازآلود سینما

با این همه، آثار محدودی که در زیر به شکل مختصر، معرفی می کنیم لبریز از معما و سرشار از راز و رمز هستند، پر از نشانه و نماد اند و تخیل قوی در نحوه ی فرموله کردن روایت فیلم وجود دارد. منظور اینکه نمی توان از روی صحنه ها و سکانس به سادگی پرید و دیالوگ ها و عناصر موجود در صحنه را جدی نگرفت. بعضی از آثار زیر با قتل و جنایت همراه اند و بعضی دیگر معانی حقوقی و «هرمنوتیکی» در خود دارند.

بدیهی ست که ده فیلم معرفی شده همگی در یک رده و رتبه قرار نمی گیرند و جایگاه بعضی از آثار در تاریخ سینما برجسته تر از دیگری است. از کارگردان بزرگ و نامدار تا کارگردان های جوان و جویای نام سینما، تعداد زیادی فیلم مهم و قوی در این ژانر منحصر بفرد در طول تاریخ سینما تولید و ساخته شده است.

اما معیار ما برای انتخاب این 10 فیلم که به معرفی آن پرداخته ایم، بر اساس طبقه بندی گوناگون ژانر فیلم های معمایی می باشد. لازم به ذکر است معرفی فیلم ها به ترتیب شماره دال بر اهمیت نسبت به یکدیگر نیست.

بررسی و معرفی 10 اثر برتر سینمایی ژانر معمایی

---

• فیلم معمایی Inception (2010) – سفر به دنیای خواب با معجون پیچیده تلقین

فیلم تلقین یا اینسپشن ساخته کریستوفر نولان محصول سال 2010 آمریکا است. دی کاپریو در کنار تام هاردی و مایکل کین و ماریون کوتیار در این فیلم بازی میکنند. زمان فیلم تقریبا دو ساعت و نیم است. خلاصه فیلم اینسپشن، به این صورت است که: دام کاب (با بازی دی کاپریو)، یک سارق حرفه ای اطلاعات است و باید در ازای پیشنهادی وسوسه انگیز اطلاعاتی را با نقشه ای پررمز و راز در ذهن فردی ثروتمند بکارد.

فیلم اینسپشن تماما درباره خواب و دنیای روانشناختی آن است. ابهام ، شک و راز در تک تک لحظات فیلم نولان سایه افکنده است. شاید این سوال در اینجا برای خواننده پیش  بیاید که چرا «ممنتو» را بجای اینسپشن معرفی نکردیم؟ مایه های روانشناختی فیلم اینسپشن در کنار رازآلود بودن آن و نیز استقبال زیاد تماشاگران در داخل و خارج از کشور، سبب شد این اثر نولان را در لیست خود قرار دهیم.

بسیاری از مخاطبین این فیلم را چندبار دیده اند. ازین رو این احتمال میرود که با دیدن یکباره ی اثر، کلیت قصه ی اینسپشن فهم نشود و نیاز به بازبینی داشته باشید. قطعا این فیلم، ابهامات و سوالات بسیاری را در ذهن مخاطب ایجاد میکند. سوالاتی که نولان در اینجا مطرح میکند، می تواند مایه ای فلسفی داشته باشند و ببینده از خود بپرسد این کارهایی که دی کاپریو در فیلم انجام میدهد واقعا علمی و شدنی است؟

آیا رویاها چند جلدی هستند یا کلافی در هم پیچیده اند که به راحتی قابل رمزگشایی نیستند؟ سینما در تصویر کردن رویا چه قدر تواناست؟ شرکت ها با اطلاعات کار می کنند و اطلاعات غلط می تواند سبب تحلیل غلط شود و بعد به سیاست گذاری و نتیجه غلط هم بیانجامد. ازین رو سارقان اطلاعات مثل کاب- دی کاپریو- برای شرکت ها مهم می شوند. گفته اند که اطلاعات، نفت جدید است.

اگر چه می دانیم در معرفی آثار معمایی و رازگونه، هم فیلم ممنتو و هم تلقین نولان در اکثر لیست فیلم های معمایی مخاطبین سینما حضور دارند، با اینحال در اینجا سعی شده تنوع کارگردان لحاظ شود و از هر کارگردان یک فیلم معرفی گردد. از دیگر اثار این کارگردان در این ژانر ، فیلم های بی خوابی 2002 و  پرستیژ 2006 پیشنهاد می شود.

• فیلم Cloud Atlas (2012) – در هم تنیدگی شش زمان و مکان در اطلس ابر

این اثر پر چالش محصول سال ۲۰۱۲ و ساخته خواهران واچوفسکی با همکاری تام تیکور میباشد. ژانر فیلم ظاهرا علمی و تخیلی و حماسی است ولی باطنا روایت فیلم راز آلود ، معمایی و همراه با یک هزارتوی بی انتها است. این نکته را در نوع روایت فیلم اطلس ابر و تنظیم فیلمنامه می توان به راحتی متوجه شد.

تعدد بازیگران، حرکت زمان از گذشته به سمت آینده و آخر زمان و با عبور کشورهای مختلف بخشی از پیچیدگی اثر واچوفسکی ها و تیکور است. مدت زمان فیلم، می تواند خسته کننده باشد: تقریبا سه ساعت. فیلم دیالوگ های قدرتمندی با مضمون تاریخ و فلسفه دارد. فیلم معمایی اطلس ابر، اقتباسی  از کتاب دیوید میچل است.

خلاصه ی شش داستان درهم تنیده ی اطلس ابر به این شکل است که: یک وکیل در سال۱۸۴۹، جان فردی را نجات می دهد و با تبعات عجیبی روبرو می شود… در سال ۱۹۳۶ یک پیانیست شیفته ی یک دانشمند و کارهایش میشود و باید این موضوع را پنهان کند چون خطرناک است… سال ۱۹۷۳ یک زن خبرنگار مایل است حقایقی را به قیمت از دست دادن جانش برملا کند.

سال۲.۱۲ یعنی زمان حال فیلم ، زندگی ناشر پیری را روایت می کند که با مرگ مبارزه میکند. سال ۲۱۴۴ داستان انقلاب است توسط نسل تازه ای که شرایط زندگی را نمی توانند تحمل کنند و یک دختر الهام بخش حرکات انقلابی میشود. و داستان ششم نیز در یک محیط و فضای آخرالزمانی میگذرد؛ زمین ویران شده و انسان‌ها دین و طریقت متفاوتی در پیش گرفته اند بعضی ساده و سنتی بعضی دیگر به فراتر از پست مدرن رفته اند.

در ساخت فیلم اطلس ابر از کست بزرگ و بازیگران نام آشنای زیادی می توان نام برد که شناخته شده ترین آن ها تام هنکس بازیگر دوست داشتنی سینمای هالیوود است. گفتنی است که رمان اطلس ابر از دیوید میچل به فارسی هم ترجمه شده است و در دسترس علاقمندان است.

همچنین، منطقا می توان درونمایه فیلم را با محتوای رمان میچل سنجید و مقایسه کرد. به این منظور که چقدر کارگردانان به اثر میچل وفادار بوده و چقدر در مسیر ساخت از خودشان خلاقیت به خرج داده اند. در هرحال رمان معروف میچل ارزش این را دارد که به تنهایی و بدون تماشای فیلم خوانده شود.

• فیلم Shutter Island (2010) – بهنجاری در عین دیوانگی در جزیره شاتر

فیلم جزیره شاتر محصول سال 2010 آمریکا به کارگردانی مارتین اسکورسیزی نام آشنای سینمای جهان؛ می باشد. فیلم Shutter Island اقتباسی از یک رمان از دنیس لهان است. بازیگر شناخته شده فیلم، لئوناردو دی کاپریو است درکنار کسانی چون مارکو روفالو و امیلی مورتیمر و بن کینگزلی در جزیره شاتر به ایفای نقش پرداخته اند.

زمان فیلم تقریبا دو ساعت و بیست دقیقه است. خلاصه داستان (به شکلی که لو نرود) : تدی دنیلز ظاهرا مشکلات روحی و روانی دارد و باید به همراه دستیار خود به جزیره ای بروند. وی ماموریت یافته تا فردی بنام سولاندو را که اخیرا در جزیره ناپدید شده، بیابد.

تدی وقتی وارد جزیره میشود اتفاقات عجیب و غریبی برای او رخ میدهد. فضای رازآلود سهمگین فیلم مارتین اسکورسیزی که ذهن مخاطب را در طی فیلم (به ویژه در یک سوم پایانی فیلم) به چالش میکشاند، اثرش را به یک فیلم معایی سراپا تبدیل میکند.

این اثر در کنار بُعد رازگونه و معمایی، مایه های روانشناختی نیز دارد. همچنین احتمال دارد این پرسش را از خود بپرسید که دولت ها تا چه جد مجاز هستند بر روی زندانیان خود کنترل و نظارت داشته باشند؟ معیار دیوانگی و عقل دقیقا چه شکلی است و چه کسانی و با چه نیتی آن معیار -ها- را تعیین و ترویج می کنند؟ آیا بهنجاری نوعی بیماری نیست وقتی در شرایط نا امید کننده از شما بخواهند دل خوش کنید به فردای نامعلوم و در تخیل؟

تعریف بهنجاری از ناحیه متخصصان روانی و اجتماعی می تواند شرایط عینی و سخت زیست مردمان را بزک کند به این نیت که قابل تحمل تر به نظر برسد در حالی که واقعا قابل تحمل نیست و توقع فوق تصور از موجودی به نام انسان دارند.

با این وصف اگر در جایی شبیه جزیره ی شاتر باشید و جمعی از انسان ها شما را احاطه کرده باشند چگونه رفتار می کنید؟ موقعیت و محیط به رفتار شما شکل می دهد یا شما موقعیت را به شکل دلخواه خود می سازید؟ زندگی دی کاپریو در جزیره شاتر به ما می گوید زندگی شخصی به زندگی کاری همیشه ربط پیدا می کند و نمی توان آن را ازهم جدا کرد مگر با انتزاعی جعلی. و نیز گذشته هر بار و در چهره های جدیدتر و متفاوت تر برمی گردد و توگویی انگار چیزی نگذشته هنوز.

• فیلم The Big Sleep (1946) – کشف راز های پنهان در خواب ابدی

انتخاب چهارم ما یک فیلم کلاسیک است. در واقع  فیلم خواب ابدی هاوارد هاکس به نسبت آنچه که در سه مورد بالا معرفی شد، قدیمی تر به نظر می رسد ولی از نظر معنی و مفهوم و پیچیدگی روایت دست کمی از آنها ندارد. بازیگران ، کارگردان و نام فیلم خواب ابدی شاید برای خواننده¬ی جوان امروز مثل دی کاپریو و نولان و جریزه شاتر و مارتین اسکورسیزی و واچوفسکی ها آشنا نباشد ولی در زمان خود جایگاه والایی داشته است.

اثر خواب ابدی، محصول سال 1946 است. ستاره ی روز های دور سینمای هالیوود یعنی هامفری بوگارت در کنار لورن باکال و دورتی مالون در فیلم خواب ابدی هاکس بازی می کنند. زمان فیلم تقریبا دو ساعت است که اقتباسی از یک رمان  با نام خواب ابدی می باشد.

روایت فیلم خواب ابدی هاوارد هاکس، کمی پیچیده به نظر می رسد ولی به شکل فشرده، بدین شکل است: یک ژنرال، کارآگاهی را برای حل و فصل کردن مشکلات مالی دخترش، به خانه دعوت می کند. ظاهرا مسئله خانوداده ژنرال، مالی است ولی چیزهای دیگری هم در میان است که از کارآگاه پنهان شده است.

در ادامه، کارآگاه با دختر ژنرال به شکل اتفاقی آشنا می شود و به کلیت مسئله ای که ژانرل برایش تعریف کرده و باید پیگیری کند، شک می کند. پدر حقیقتا دنبال فرد آشنایی است که جدیدا گمشده است. بدین ترتیب، کارآگاه دنبال حل کردن مشکل مالی (ساختگی) ژنرال می رود ولی…

• فیلم The Fountain (2006) – رسیدن به درخت زندگی در چشمه

فیلم چشمه محصول سال 2006 به کارگردانی دارن آرونوفسکی می باشد. هیو جکمن و ریچل وایس از بازیگران اصلی این اثر آرونوفسکی هستند. زمان تماشای این فیلم سنگین و مبهم  تقریبا یک ساعت و نیم است. در واقع فیلم چشمه از آن دسته فیلم هایی ست که با یک ساعت و نیم وقت گذاشتن نمی توان تماما متوجه آن شد.

لایه های پیچیده و فلسفی در کنار تفکرات عرفان کابالا (درخت زندگی) در جای جای این اثر آرونوفسکی خود را نشان می دهد. مشخص است آرونوفسکی برای ساخت این 90 دقیقه سینمایی مدت ها مطالعه کرده است و پس از چند سال تحقیقو نگارش و مراحل پیش تولید ، به ساخت این فیلم پرداخته است.  فلسفه و معما در این اثر، شکلی تاریخی دارد و از برخورد روایت ها و داستان های موازی شکل می گیرد.

مثل فیلم اطلس ابر که چندین داستان در زمان های مختلف روایت می شد و در جاهایی به هم مرتبط می شود، نخی دانه های داستان را در فیلم چشمه بهم وصل می کند و همین پرده از رازی می گشاید که در ابتدای اثر بر تماشاگر پنهان و نامعلوم بود.

سه داستان چشمه شامل: دانشمندی که به دنبال کشف دارویی است جهت زنده نگه داشتن یکی از عزیزان خود… داستان فردی جنگجو که در پی درختی ست که «حیات» نام دارد… و داستان کاراکتری که در محیطی بی نام و نشان در حرکت و حیرت است و دنبال راهی برای ارتباطی معنادار با دیگران می گردد. از آرنوفسکی فیلم های معمایی – مفهومی قوی سیاه 2010 و مادر! 2017 نیز پیشنهاد می شود.

مقاله اختصاصی نقد و تحلیل فیلم مادر! ساخته دارن آرونوفسکی را در کاتشو بخوانید

• فیلم Mystic River (2003) – تاثیرات روانی از یک زخم قدیمی در رودخانه مرموز 

  

فیلم رودخانه مرموز محصول سال 2003  ساخته کلینت ایستوود دوست داشتنی می باشد. نه فقط این فیلم بلکه، فیلم های وسترنی که کلینت ایستوود در آنها بازیگری کرده و سرجیو لئونه کارگردانش بوده است تماشایی و ماندگارند (سه گانه ی دلار). انصافا کلینت ایستوود، هم در مقام کارگردان و هم در مقام بازیگر، بخوبی نشان داده فرد صاحب هنر است و هنر او، پیری و مرگ نمی شناسد.

شام پن و کوین بیکن و تیم رابینز از بازیگران اصلی فیلم رودخانه مرموز او هستند. مدت زمان این فیلم تقریبا دو ساعت و بیست دقیقه می باشد. این فیلم ایستوود بر خلاف اکثر آثارش سرشار از معانی روانکاوانه است. رودخانه مرموز به عمیق ترین لایه های روابط انسانی نفوذ می کند و در کنار آن با طرح یک راز و  امر معمایی ،  روایت را به زیبایی برای مخاطب فیلم جلو میبرد.

درونمایه قصه ی رودخانه مرموز، درباب سه شخصیتی است که در گذشته و در زمان کودکی در محیطی نامناسب بزرگ شده اند و توسط افرادی ناشناخته مورد حمله قرار می گیرند. فیلم از زمان گذشته، به آرامی به بزرگسالی می آید و متوجه تغییراتی همراه با ثبات در زندگی سه بازیگر مذکور می شود… دوستان قدیمی که هر کدام در زمان حال، سرنوشت متفاوتی پیدا کرده اند یکی در هایپرمارکت کار می کند و دیگری پلیس شده و…

در این فیلم تماشاگر متوجه تاثیر اتفاقات زمان گذشته یک فرد بر زندگی او در زمان حال – به عنوان پل و بذر آینده- می شود. به راحتی می فهمیم که هر رویدادی امضایی از زمان و مکان بر- و در- خود دارد و اثر روانی آن با ما در حافظه می ماند. فراموشی کالای نایابی است و خیلی ها نشانه ی ضعف می دانند نه عاملی برای قوی ماندن. یک پلیس چگونه می تواند انتقام نگیرد و به راحتی فراموش کند و روانش را یکپارچه نگه دارد؟

• فیلم Prisoners (2013) – به نام پدر ، دختر و انتقام در  معما ی زندانیان

فیلم زندانیان محصول سال ۲۰۱۳ به کارگردانی دنیس(دنی) ویلنوو است. بازیگران قدری چون هیو جکمن و جیک جیلنهال در این فیلم ویلنوو حضور دارند. زمان فیلم حدودا دو ساعت و نیم می باشد. فیلم روایتی نفس گیر از حل یک معمای آدم ربایی می باشد.

سوژه ای که شاید به کرات در فیلم های معمایی و جنایی جهان شاهد آن بوده ایم ولی در اثر ویله نوو و زندانیان، فیلم پا را از کلیشه های مرسوم فراتر میبرد و در عین پیچیدگی و طرج رمز و رازهای جذاب ، به مسائل روانشناختی ، خانواده و اهمیت شکل گیری درام در این ژانر می پردازد. بحق از بازی های سطح بالای هیو جکمن و جیک جیلنهال این فیلم نیز نمی توان چشم پوشی کرد که بخش اعظمی از موفقیت فیلم بر دوش این دو کاراکتر بوده است.

دال مرکزی که فیلم دور آن می چرخد و معما می سازد گم شدن دختر کودک و نحوی انتقام و مواجه پدر خانواده با این بحران است… نکته مهم اینکه شخصیت اصلی فیلم، هیو جکمن، روحیه ای مذهبی دارد و همین جایگاه مذهب در نحوی قضاوت و واکنش اش نسبت به گم شدن فرزند روایت فیلم زندانیان را هیجان انگیز کرده است و بیننده را درگیر خود می کند…

چه سرنوشتی برای کودکان گمشده پیش می آید باید تعلیق آور و دلهره آور باشد و پدر و مادر را به شدت نگران کند و پاسخ به این پرسش: کی و چگونه آن دو کودک را ربوده، مهم می شود و انتظار پاسخ ایجاد می کند؟ از این کارگردان فیلم های معمایی – فلسفی ورود 2016 و دشمن 2013 پیشنهاد می شود.

مقاله اختصاصی نقد و تحلیل فیلم دشمن ساخته دنیس ویله نوو را در کاتشو بخوانید

• فیلم Rashomon (1950) – معمای دروغ یا حقیقت در محکمه راشومون

کارگردان فیلم راشومون، آکیرا کوروساوا بزرگ و فقید سینما می باشد. علاوه بر سینمای ژاپن- یا شرق- فیلم در تاریخ سینمای جهان جایگاه والایی دارد. فیلم راشومون که محصول 1950 می باشد، جزو یکی از مهمترین آثار کوروساوا قلمداد می شود.

مدت زمان فیلم تقریبا یک ساعت و نیم است. فیلم اقتباسی از روی اثری از «آکوتاگاوا» است. مثل اکثر فیلم های کوروساوا، توشیرو میفونه از بازیگران اصلی فیلم او می باشد. تکنیک های سینمایی فیلم راشومون در زمینه فیلمبرداری ، قاب بندی و طراحی صحنه ، آن هم در آن زمان بسیار اصولی و درست کار شده است.

راشومون از نظر عمق و وزن ایده ی فیلم، در میان بقیه آثار کوروساوا، رتبه ی ویژه ای دارد. معما و راز و ابهامی که در این اثر وجود دارد حول یک قتل می گذرد و مخاطب در طی فیلم روایت شاهدان از آن حادثه را در قالب تصویر می بیند. فیلم معمایی راشومون نمونه بجا و خوبیست برای معرفی در این لیست چرا که به کمک این اثر، می توان تفاوت سینمای شرق -در موضوع راز و ابهام و معما و پیچیدگی قصه- با سینمای غرب را، تا حدی زیادی متوجه شد. 

• فیلم Donnie Darko (2001) – دانی دارکو و غرق در دنیای خیال و واقعیت

فیلم سینمایی دانی دارکو محصول 2001 آمریکا به نویسندگی و کارگردانی ، ریچارد کلی می باشد. زمان فیلم تقریبا دو ساعت است. معجونی از تخیل و معما فیلمنامه دانی دارکو را جلو می برد. گره هایی که به کمک تخیل و تا حد زیادی علم، ایجاد شده، ذهن مخاطب را حتی بعد از پایان فیلم درگیر خود می کند.

خلاصه داستان به این شکل است که: دانی در خواب راه می رود و با موجودی شبیه انسان و خرگوش آشنا می شود که به او می گوید تقریبا یک ماه دیگر جهان به پایان می رسد و همین باعث اتفاقات جالبی در زندگی دانی و جیمز دووال می شود…

اگر از ابتدا با فیلم همراه شوید به خوبی در فضای عجیب و خواب گونه دانی دارکو غرق می شوید. همچنین فیلم دانی دارکو از آن دسته فیلم هایی ست که در انتها با یک تطابق داستانی و لوپ زمانی همراه میشود و مخاطب همراه با فیلم را به وجد می اورد.

معما یا رازی که در این اثر است از جنس اضطرار و فوریت است و اینکه وقتی باخبر می شویم دارد دیر می شود و نکند خوب زندگی نکرده ایم تلاش می کنیم درجا تغییراتی بنیادین در زندگی خود اعمال کنیم و به استقبال ماجراهای تازه برویم. اضطرار زمانی سبب می شود که دست به کاری بزنیم که تاکنون برای مان غیرقابل قبول و غیرقابل تحمل بوده است.

مرز گناه و ثواب و خیر و شر در اضطرار شکسته می شود یا واقعا چنین است یا چنین به نظر می رسد. از طرفی در انتها شاید به این نقطه برسیم که ما انسان ها در مقابل جهان هستی آن قدر کوچک هستیم که به آسانی نمیتوانیم برای هر پدیده و اتفاقی توضیح یا علتی پیدا کنیم.

• فیلم Rear Window (1954) – قضاوت کردن از دریچه دیگری

فیلم پنجره پشتی یا پنجره عقبی دهمین و آخرین پیشنهاد ما در این لیست می باشد. انصاف نیست از معما و تعلیق حرف بزنیم ولی اسمی از استاد جاویدان این سبک به زبان نیاریم. پنجره پشتی محصول سال ۱۹۵۴ است به کارگردانی آلفرد هیچکاک است. جیمز استوارت و گریس کلی از بازیگران این فیلم هیچکاک هستند. زمان فیلم حدودا یک ساعت و پنجاه دقیقه می باشد.

شاید بهتر و درست تر بود که آثار دیگری از هیچکاک را بجای پنجره عقبی معرفی می کردیم مثل روانی یا سرگیجه. به هرحال می دانیم این دو اثر شناخته شده ترند و اینکه میکس صدا در روایت قصه ی پنجره عقبی، تاثیر قدرتمندی دارد. بخاطر بحث فرم موسیقی ، در اینجا ترجیح دادیم یکی دیگر از آثار هیچکاک را که مضمونی معمایی و رازآلود هم دارد، معرفی نماییم.

داستان فیلم در زمان خود بسیار خلاقانه و جالب بود که در بهترین حالت تکنیک و فرم هیچکاک به تصویر کشیده شد. خلاصه داستان به این صورت است که عکاسی بنام جفری دچار حادثه میشود و مجبور است در خانه مدتی استراحت کند تا سلامتی اش را بازیابد. عکاس در خانه رفتار همسایگان خود را زیر نظر میگیرد و بعد متوجه ی اتفاقاتی می شود که او را وارد یک چاله ی معمایی و هیجان انگیز می کند.

در پایان، سوالی که احتمالا برای تماشاگر پیش بیاید این است که: آیا دوربین سینما، «چشم چران» است؟ آیا دوربین و سینماگر و حتی تماشاگر، شخصیتی فضول دارند و دل شان می خواهد به همه چیز سرک بکشند و نوک بزنند؟ این اطلاعات را- یا تصویر- از همسایه و دیگری را برای چی می خواهیم؟ «لذت و ارضای میل» یا سرگرمی و کنجکاوی یا قضاوت کردن خودمان از دریچه ی نگاه «دیگری»؟

جمع بندی و کلام آخر

روشن است در لیست فیلم رازآلود مذکور بعضی از آثار همچون مظنونین همیشگی ، زودیاک ، دشمن ، جاده ی مالهالند ، محله ی چینی ها ، شاهین مالت ، پیش از آنکه بخوابم ، معما، مردعوضی ، دختری در قطار، خلسه و غیره معرفی نشده اند و منطقا می توانست در لیست ما قرار گیرند و تعداد موارد را بیشتر ده مورد کرد.

ضمن توجه به اهمیت و ارزش فیلم های معرفی نشده، تلاش کردیم در این مقاله – و در کنار سایر نقد و تحلیل های منتشرشده در سایت «کاتشو» – تعدادی هم آثار سینمایی، با تم راز و معما را ، معرفی و گزینش کنیم به این امید که: بهانه ای و محرکی شوند تا خوانندگان بیشتری به سمت سینما بیایند، از آن یاد بگیرند و لذت ببرند.

مهم تر: جهان بینی خود را به مرور و به یاری مدیوم سینما، ثروتمند کنند. آثار معمایی و رازآلود این قدرت را دارند که ذهنیت های یخ زده و طرز فکرهای کپک زده را، با پرسش جدی و تردید عمیق مواجه کنند، و نیز این نیرو را در خود دارند که بخشی از غرور فکری و خودمولف پنداری مان را به شوخی بگیرند و دست بیاندازند.

نویسنده
فرمان رستمی

---

امیدواریم این مطلب براتون مفید واقع شده باشه
حتما در قسمت دیدگاه ، نظرات خودتون رو برای ما و مخاطبای ما کامنت کنید 

همچنین می تونید این مطلب رو از طریق سرویس های اشتراک زیر برای دوستان خود ارسال کنید

---

معرفی کاتشو : شرکت فیلمسازی کاتشو از سال 1398 در حوزه ساخت انواع مدیا ها آغاز نموده و به کمک تیم با تجربه و خلاق خود توانسته است خدمات بسیاری را در حوزه ساخت تیزر تبلیغاتی ، ساخت موشن گرافیک ، عکاسی مراسم ، همایش و رویداد ، ساخت فیلم صنعتی ، ساخت فیلم مستند ، طراحی لوگو برندینگ ، خدمات ویدیو مارکتینگ ، ساخت فیلم مراسم ، طراحی ست اداری و شرکتی و … با بالاترین کیفیت و سرعت به مشتریان خود تحویل دهد.