مواردی که در فیلم قصر شیرین مورد بررسی قرار می دهیم:
- درباره قصر شرین و عوامل سازنده آن
- بررسی دو قصه مجزا در قالب یک فیلم
- تحلیل ساختار فیلم و فیلمنامه
- وجه تمایز قصر شیرین با آثار قبلی میرکریمی
- تاثیر بازیگران خردسال داخل فیلم
- مشاهده تریلر فیلم قصر شیرین (در انتهای مقاله)
خیلی تلخ، خیلی شیرین
نقد فیلم قصر شیرین
قصر شیرین را می توان اینگونه خواند: از فیلم های به یادماندنی در کارنامه رضا میرکریمی در سمت کارگردان فیلم: ویژگی هایی که قصر شیرین را ارزشمند می کنند، شیوه روایت کنترل شده اثر و البته تأثیرگذاری احساسی و پویای آن هستند. در این فیلم و فیلمنامه چالشی که نویسندگان به خوبی بر آن چیره شدند، این بود که چون پلات کلی قصه لاغر و نحیف است، یا آنقدر در تزریق مایه های احساسی در رگ فیلم افراط کنند که نتیجه ملودرامی سانتیمانتال شود و یا از فرط کم ملات بودن کنش و فراز و فرود در سیناپس اثر مخاطب تا نیمه کار به خواب رود!
اما نویسندگان چه طور از این چالش فائق آمدند؟ با هوشمندی در مقطعی از خط زمانی قصه، فیلمنامه را شروع کردند که بسیاری از اتفاقات برای جلال و شیرین در گذشته رخ داده و بنابراین فیلمنامه فرصت دارد تا به صورت قطره چکانی، همزمان با جلو بردن قصه ظاهری در زمان حال دراماتیک، اطلاعات گذشته را بیان کند. پس گویی همزمان دو قصه را می بینیم، اولی ماجرای سفر جلال و فرزندانش به سمت خانه عمه و دومی آنچه بین جلال و شیرین از ابتدای ازدواج تا مرگ شیرین گذشته است بدون کوچکترین استفاده ای از فلاش بک روایت می شود.
بررسی دو قصه مجزا در قالب یک فیلم
تحلیل فیلم قصر شیرین
اما چرا از فلاش بک استفاده نمی شود؟ چون فیلمساز قرار است در دادن اطلاعات خساست به خرج دهد و گذشته را حذف کرده و با شکیبایی در لا به لای حال می گذارد. به علاوه که او با این تمهید، مهارتش را در دیالوگ نویسی حساب شده به رخ می کشد و این قدرت دیالوگ نویسی در کارنامه فیلمسازی که یا اصرار بر سکوت افراطی دارد (امروز) یا اصرار بر شلوغی و حرافی (فیلم یه حبه قند)، قدمی رو به جلوست و می تواند بیانگوی تغییر و تحولاتی مثبت در کارگردانی یک اثر سینمایی باشد.
حلقه واسط روایت دو داستان موازی داخل فیلم ، از زندگی جلال، همسر دوم او می باشد که به عنوان کاتالیزور به سرعت وارد فیلمنامه می شود و بعد از ماموریتش (در بیان تعلق جلال به شیرین و کامل کردن پازل شخصیتی جلال کم حرف) بدون اینکه خودش تغییر خاصی کند از فیلمنامه خارج می شود تا موازنه برقرار شود! البته خروج نسبتا ناگهانی او با توجه به رابطه رمانتیک گذشته اش با جلال و بدون مقاومت چندانی از طرف او ممکن است برای مخاطب کمی غیر باورپذیر شود.
سیر شخصیت ها در فیلم
بررسی فیلم قصر شیرین
تحول جلال در فیلمنامه قصر شیرین، آنقدر تدریجی رخ می دهد که برخلاف ضعف رایجی در فیلمنامه های سینمای ایران، کاملا باورپذیر و ژرف است. تحولی که دو قصه ذکر شده در روایت قصر شیرین را در انتها به یکدیگر می رساند: در ابتدا جلال بی عاطفه در نقطه A آدمی را زیر گرفته و فرار کرده است. او بزرگترین توجهی که به فرزندانش دارد این است که صرفا جواب سوالشان را می دهد، سپس برای فرزندانش خوراکی می خرد، بعد در ادامه از او غیرت نسبت به شیرین می بینیم، جلوتر از برادران شیرین کتک مفصلی می خورد و سمپاتش می شویم و نهایتا با پسرش هم کلام می شود و برای او خاطره تعریف می کند تا بالاخره به نقطه B می رسیم که جلال روباهی را زیر گرفته اما برمی گردد تا ببیند چه شده و احساس مسئولیت می کند.
پس هم پازل همذات پنداری متقابل پدر و فرزندان تکمیل می شود و هم جلال از شخصیتی سنگدل و بی مسئولیت به شخصیتی مهربان تر و مسئولیت پذیر تبدیل می شود. به دیالوگ دختر نگاه کنید:
روابط عمومی یعنی هم با آدما مهربون باشی هم با حیوونا!
تحلیل ساختار فیلم و فیلمنامه
بررسی داستان فیلم قصر شیرین
درباره ویژگی تأثیرگذاری احساسی فیلم که باید ذیل مینیمالیسم موثر قصر شیرین مطرح شود نیز با رندی جالبی از میرکریمی مواجه می شویم. او به صورت عامدانه شخصیت شیرین را به کلی از لحاظ فیزیکی حذف می کند و فقط از طریق دیالوگ های بازنمایی کننده گذشته، شیرین را برای مخاطب می سازد. کاری که فیلمساز در خیلی دور خیلی نزدیک هم به قدرتمندی با حذف کاراکتر پسر بیمار انجام داده بود و با همین تمهید در آنجا قامتی منجی گرایانه برای او می ساخت.
در فیلم، وجه مهربان و لطیف شیرین در معصومیت دختر نهفته شده و وجه پرصلابت و کنشگر شیرین در جدیت و عملگرایی پسر نهفته است. شخصیت شیرین بدون اینکه حضور فیزیکال داشته باشد، سایه ای از او بر فیلم سنگینی می کند که دو علت دارد: از طرفی خصوصیات ستودنی اش (وفاداری تمام عیار به جلال حتی با وجود قدرنشناسی او، تربیت دو فرزند دوست داشتنی، مادرانگی، تلاش و کار کردنش، مهیا کردن پول دیه برای جلال و…) در مختصاتی که بقیه کاراکتر ها از جمله جلال و همسر دوم او و برادران شیرین یا حتی صاحب کارش همگی دارای خصوصیات منفی ریز و درشت هستند متماز می شود.
از طرف دیگر با حضور پر رنگ یادگاری هایی که شیرین به جا گذاشته مثل فرزندانش ، ماشین زیبایش ، پول فروش قلبش که در جیب جلال رفته و مهمتر از همه آن موزیک ویدئوی پایانی برای فرزندانش، وجهی جاودان از شخصیت او در فیلمنامه حک می شود.
وجه تمایز قصر شرین با آثار قبلی میرکریمی
نقد و بررسی فیلم قصر شیرین
جلوه دیگری از مینیمالیسم قصر شیرین، تاکید بر سادگی و واقع‌گرایی در فضای بصری فیلم می باشد. در قصر شیرین چه در طراحی لباس و گریم و صحنه و چه در موسیقی و بازی ها و فیلمبرداری سعی شده تا از اغراق و جلوه گری پرهیز شود. ظاهراً این تلاش از به همین سادگی به بعد در کارنامه فیلمساز لحاظ شده و در اینجا به خوبی میوه می دهد. مثلا بازی حامد بهداد که کلیشه زدایی شده در قصر شیرین درونی و بسیار کنترل شده است. هیچ تاکیدی بر اکت ها نمی بینیم، حتی عموما از بازیگران کمتر شناخته شده استفاده شده تا زرق و برق بازیگری به حداقل برسد. کلوزآپ کم است و بیشتر نمای مدیوم از کاراکتر ها داریم برای اینکه بر چهره و اکت آن ها تاکید نشود.
بر خلاف “خیلی دور خیلی نزدیک” که با ایجاد تضاد تصویری با حضور ماشین بنز در زمینه بکر کویری یا نمایش لانگ شات های کارت پستالی از کویر، می خواست که بر زیبایی شناسی تصویر تاکید کند، در قصر شیرین خبری از آن لانگ شات ها نیست. اتفاقا یک لانگ شات مهم در زمان پخش صدای موسیقی ضبط شده توسط شیرین داریم که چون مخاطب تشنه دیدن لانگ شات شده، بار احساسی خوبی به سکانس پایانی می دهد. به علاوه که همان لانگ شات هم در تاریکی گرگ و میش جنس متفاوتی نسبت به لانگ شات های پر رنگ و لعاب خیلی دور خیلی نزدیک دارد.
وجه تمایز قصر شرین
در “یه حبه قند” نیز بازی با رنگ های چشم نواز یا نمای اسلوموشن و تصویر سازی ها مثلا در صحنه چیدن سیب توسط پسندیده یا رقص دختر بچه بعد از مرگ دایی دارای اغراق و جلوه گری هستند و در قصر شیرین از این خبر ها نیست! چون قصر شیرین می خواهد ثابت کند که فیلمساز بدون جلوه گری بصری هم بلد است به مخاطب حس زندگی بدهد و حالش را خوب کند. چون فیلمساز اینجا می خواهد مینیمالیسم را هم تجربه کند و پختگی اش را در شیوه پردازش روایت نشان بدهد. با عدم تصویرسازی های چشم نواز، بار اصلی حس فیلم بر دوش گیرایی فیلمنامه رفته و حاصل کاملا موفقیت آمیز است.
به این نکته نیز باید اشاره کنیم که بار بزرگی از حس فیلم ، بر عهده بازی فرزندان جلال است. دیالوگ های کودکانه آن ها که با شیرینی به خصوص از زبان دختر بچه بیان می شود، باز هم بر قدرت دیالوگ نویسی نویسندگان صحه می گذارد. علاوه بر این مسئله، طنز مختصر فیلم نیز مزید بر علت می شود تا غنای بیشتری بر حس و حال فیلم بدهد. طنزی که مثلا در سکانس درخشان توقیف ماشین توسط پلیس راه و خارج شدن پی در پی سرنشینان آن نمود دارد و حداقل لبخندی بر لب مخاطب می آورد.
قصر شیرین ثابت می کند که رضا میرکریمی بدون تاکید بر قدرتش در ایجاد زیبایی های بصری، به حدی از پختگی در روایت پردازی و دیالوگ نویسی و تسلط بر ریتم رسیده که می تواند فیلمی ماندگار خلق کند.
استودیو فیلمسازی کاتشو
- ساخت تیزر تبلیغاتی
- ساخت موشن گرافیک
- ساخت فیلم صنعتی
- ساخت فیلم مستند
- خدمات ویدیو مارکتینگ
- ساخت فیلم مراسم
تریلر و تیزر تبلیغاتی فیلم قصر شیرین
امیدواریم این مطلب براتون مفید واقع شده باشه
حتما در قسمت دیدگاه ، نظرات خودتون رو برای ما و مخاطبای ما کامنت کنید
همچنین می تونید این مطلب رو از طریق سرویس های اشتراک زیر برای دوستان خود ارسال کنید
من به شخصه معتقدم فیلم های رضا میرکریمی ارزش اینکه وقت بذاری و ببینی رو دارن. تو نقد فیلم قصر شیرین به نکته های خوبی اشاره کردین از خوندنش لذت بردم ممنون.
من این فیلمو خیلی دوست داشتم و کاملا تونستم باهاش ارتباط بگیرم
بازیگرای خردسالش واقا دوست داشتنی بودن
👌👌👌
من مخالفم
یه حبه قند خیلی به مراتب بهتر از این فیلم بود
تماما سیانمایی بود این فیلمش
ممنون از این نقد خوبتون
من تو همون جشنواره دیدم قصر شیرینو
خیلی دوسش داشتم واقا لذت بردم
لطفا نقد فیلم مغز های کوچک زنگ زده رم بزارید تو سایت
با تشکر
نقد خوبی بود مرسی
به نکته بجایی هم اشاره کردین
چقدر خوب بودن این دوتا کودک توی فیلم
من که عاشقشون شدم 😍
سپاس از توجه و محبت تون
در آینده نزیک نقد چند فیلم سیدی رو در کاتشو براتون قرار میدیم که قطعا یکی از این آثار “مغز های کوچک زنگ زده” می باشد
با اختلاف بهترین فیلمی که میرکریمی میتونست بسازه
به نکته خوبی هم اشاره کردین تو نقد
بهداد قصر شیرین خیلی فرق داشت با بهداد فیلمای دیگه